1. Czym innym są wymogi księgowości, wskazane w ustawie z 1994 r. o rachunkowości, a czym innym procedura dowodzenia faktów w postępowaniu podatkowym. Zgodnie z art. 180 § 1 ordynacji podatkowej jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Jeżeli zatem podatnik przedstawia kserokopię rachunku, to albo jest ona zgodna z oryginałem, albo została spreparowana. Ciężar wykazania ostatnio wymienionej okoliczności spoczywa na organie podatkowym.

2. Nie do przyjęcia jest teza, jakoby art. 9 ust. 1 ustawy z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych eliminował możliwość zastosowania przepisów ordynacji podatkowej, w tym art. 180 § 1 i 188. Naruszenie przez podatnika obowiązku prowadzenia ewidencji rachunkowej pociąga za sobą określone skutki, w tym między innymi konieczność ustalenia dochodu w drodze oszacowania. Nie zwalnia to jednak organu podatkowego od przeprowadzenia dowodów na okoliczność faktów, które przy oszacowaniu powinny być wzięte pod uwagę.

Nie jest trafny zarzut naruszenia art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ani art. 23 § 1 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. W sytuacji, gdy w dokumentacji strony skarżącej znajdowały się rachunki artystów za występy w określonym dniu i miejscu, organy podatkowe miały pełną podstawę do przyjęcia, że wspomniany występ przyniósł pewien przychód. Skoro spółka nie prowadziła wymaganej ewidencji i nie wskazała jakiegokolwiek przychodu w dniu występu, słusznie Izba Skarbowa dokonała oszacowania. Wywody skarżącej na temat prawnej możliwości wystawienia rachunków z kilkudniowym opóźnieniem nie mogą być skuteczne. O dacie odbycia koncertu nie świadczyła bowiem data rachunku, lecz data imprezy wskazana przez wystawcę. Rachunki za występ są tak mocnym dowodem, że kwestia rachunków za nocleg schodzi na plan dalszy. Zakładając nawet konieczność skorzystania z noclegu w związku z przeprowadzoną próbą, pozostaje faktem treść rachunku artysty, stwierdzająca obecność na koncercie. Jeżeli spółka zapłaciła należność wystawcy rachunku, to tym samym potwierdziła, że koncert miał miejsce.

W odniesieniu do umowy (...) zawartej z Telewizją Polską logiczne jest stanowisko Izby Skarbowej, że należność za sprzedaż praw autorskich do nagrywania koncertu nie obejmuje innych przychodów organizatora, np. ze sprzedaży biletów. Dopóki spółka nie udowodni, że koncert 26 sierpnia 1995 r. odbywał się bez publiczności lub nie wskaże innych okoliczności, teza organu podatkowego podważona być nie może.

Przechodząc do kwestii nadwyżki zakupów tzw. gadżetów nad ich sprzedażą, Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że przyjęte przez organy podatkowe domniemanie, iż brakujące gadżety zostały sprzedane i przyniosły przychód w kwocie 15 946,32 zł, byłoby do zaakceptowania, gdyby nie fakt, że spółka na stronie 8 odwołania złożyła wniosek dowodowy, zmierzający do obalenia wspomnianego domniemania. Wnioskowani świadkowie mieli zeznać o istniejącej praktyce rozdawania drobnych upominków w czasie koncertów i o tym, że praktyka ta była stosowana w 1995 r. przez spółkę. Odmowa przeprowadzenia żądanego dowodu stanowi naruszenie art. 188 ordynacji podatkowej. Jest wprawdzie oczywiste, że świadkowie nie byliby zdolni opisać losu każdego brakującego gadżetu, ale skoro organ podatkowy szacował przychód, to mógłby również oszacować, choćby procentowo, ile gadżetów przyniosło przychód, a ile zostało bezpłatnie rozdanych. Nie sposób przyjąć, że przedmiotem wnioskowanego dowodu były okoliczności niemające znaczenia w sprawie. Uchybieniem organów podatkowych było również odrzucenie jako kosztu uzyskania przychodu kwoty 4348,94 zł tylko na tej podstawie, że wchodzące w jej skład wydatki udokumentowano kserokopiami rachunków. Należy podkreślić, że czym innym są wymogi księgowości, wskazane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości ( DzU nr 121, poz. 591), a czym innym procedura dowodzenia faktów w postępowaniu podatkowym. Zgodnie z art. 180 § 1 ordynacji podatkowej jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Jeżeli zatem podatnik przedstawia kserokopię rachunku, to albo jest ona zgodna z oryginałem, albo została spreparowana. Ciężar wykazania ostatnio wymienionej okoliczności spoczywa na organie podatkowym. W sprawie było tylko sześć kserokopii, w związku z czym - o ile organ podatkowy miał wątpliwości co do ich zgodności z oryginałem - wystarczyło zredagować jedno pismo i wysłać je do sześciu wystawców, celem uzyskania odpowiedzi, czy sporne wydatki rzeczywiście zostały poniesione. Stanowisko zajęte przez organ podatkowy naruszało - obok art. 180 § 1 - także artykuły 122 i 210 § 4 ordynacji podatkowej. Ostatnią pozycją sporną między stronami była kwota 143 562,13 zł. Organ pierwszej instancji nie kwestionował faktu, że płyty CD i kasety MC zostały przekazane stacjom radiowym i telewizyjnym, ale jedynie zastosował art. 16 ust. 1 pkt 14 updp, zakazujący zaliczania darowizn do kosztów uzyskania przychodów. Izba Skarbowa zgodziła się ze skarżącą, iż nie można mówić o darowiźnie, gdy ekwiwalentem świadczenia jest reklama. Niemniej jednak przyjęła, że brak jest dowodów, iż płyty i kasety faktycznie dotarły do wspomnianych stacji. Ostatnio przytoczone twierdzenie ostać się nie może. Dowody oferowano bowiem w odwołaniu, a odmowa ich przeprowadzenia stanowiła naruszenie art. 188 ordynacji podatkowej. Organ podatkowy władny jest nie dać wiary świadkom, ale nie wolno mu dezawuować ich bez przesłuchania. Podobnie jak przy gadżetach zauważyć trzeba, że ewentualne potwierdzenie wysłania nawet części brakujących w magazynie kaset i płyt - w powiązaniu z dowodami nadania przesyłek - uzasadniałoby oszacowanie wspomnianego kosztu reklamy. Nie do przyjęcia jest teza Izby Skarbowej, jakoby art. 9 ust. 1 updp eliminował możliwość zastosowania przepisów ordynacji podatkowej, w tym art. 180 § 1 i 188. Naruszenie przez podatnika obowiązku prowadzenia ewidencji rachunkowej pociąga za sobą określone skutki, w tym między innymi konieczność ustalenia dochodu w drodze oszacowania. Nie zwalnia to jednak organu podatkowego od przeprowadzenia dowodów na okoliczność faktów, które przy oszacowaniu powinny być wzięte pod uwagę. Wyrok z 1 grudnia 1999 r. (sygn. III SA 7985/98)

Inne orzeczenia w tej sprawie:
> wyrok NSA w Szczecinie z 14 września 2000 r. (sygn. SA/Sz/1425/99), > wyrok NSA we Wrocławiu z 8 lutego 2000 r. (sygn. I SA/Wr 1722/97), > wyrok NSA w Warszawie z 21 stycznia 1999 r. (sygn. III SA 6988/97), > wyrok NSA w Poznaniu z 8 czerwca 1995 r. (sygn. SA/Po 3730/94).