Biskup Stanisław Wielgus od dawna był wymieniany wśród kandydatów na nowego metropolitę warszawskiego. W ciągu siedmiu lat, czyli od kiedy został biskupem, zyskał silną pozycję w episkopacie. Jest członkiem Rady Stałej Episkopatu, współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu, przewodniczącym Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski. Jednak szerszej opinii publicznej nie jest znany. Podobnie jak nie jest postacią powszechnie znaną w Kościele, mimo że przez niemal dziesięć lat (1989 - 1998) wierni w całej Polsce raz w roku słuchali listów, jakie pisał do nich jako rektor KUL. Z tą uczelnią związany jest od lat 60., najpierw jako student, a od 1969 roku aż do dzisiaj jako pracownik naukowy. Nowy arcybiskup warszawski jest profesorem filozofii (jego specjalność to historia filozofii średniowiecznej), który często w swoich wystąpieniach, w wywiadach podejmuje kwestie kulturowe i cywilizacyjne. Ostrzega w nich już nie tylko przed laicyzmem jako nową religią Zachodu, ideologią "nowej lewicy", która lansuje nieograniczoną wolność człowieka, ale przed nowym - jak mówił w wywiadzie dla KAI - rodzajem totalitaryzmu, który dąży do eliminacji osób, które nie są zdrowe i sprawne. Abp Wielgus jest kierownikiem, choć na urlopie, Katedry Historii Filozofii w Polsce oraz Międzywydziałowego Zakładu Historii Kultury w Średniowieczu KUL. Nadal prowadzi doktoranckie seminarium. Jest autorem 236 rozpraw, artykułów i książek naukowych. Biskupem został w 1999 roku. Przekonany, iż jednym ze źródeł niewiary jest analfabetyzm religijny, rozpoczął w diecezji płockiej nowatorski w polskim Kościele program edukacji religijnej dorosłych. Przed każdą mszą w niedzielę czytane są krótkie katechezy. Tłumaczą one prawdy wiary zawarte w Katechizmie Kościoła Katolickiego, które potem można przeczytać albo usłyszeć w mediach katolickich diecezji. W ubiegłym roku na Boże Narodzenie kuria biskupia przekazała nieodpłatnie wiernym 150 tysięcy egzemplarzy różnych publikacji z zakresu Biblii. Abp Wielgus jest członkiem Zespołu Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja. W wywiadach podkreśla rolę ewangelizacyjną radia, potrzebę pluralizmu mediów kościelnych, ale z nieoficjalnych informacji wynika, że ma do tej rozgłośni duży dystans. Jest przeciwnikiem tzw. lustracji w Kościele. Nie powołał w swojej diecezji komisji historycznej do badania materiałów IPN. - W Polsce nastąpiła niepotrzebna demonizacja tej kwestii. Irytujące jest bardzo rozpowszechnione, ahistoryczne patrzenie na lustrację - mówił w wywiadzie dla KAI. Abp Wielgus ma opinię konserwatysty, zdecydowanego w poglądach. On sam mówi o sobie, że jest człowiekiem środka, unikającym skrajności. Ma 67 lat. Pochodzi z Lubelszczyzny, z wielodzietnej rodziny. Swoje powołanie, jak mówi, zawdzięcza głównie matce. W wolnych chwilach czyta literaturę faktu, pamiętniki. Lubi sport - kiedyś uprawiał narciarstwo i strzelectwo.