Wspólnik prowadzi działalność i jest podatnikiem

W uchwale z 5 maja 2001 r. NSA orzekł, że "nie jest dopuszczalne dokonywanie - w ciężar kosztów uzyskania przychodów z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej - odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, których współwłaścicielami (współużytkownikami wieczystymi w częściach ułamkowych) są wspólnicy tej spółki, w sytuacji gdy środki te nie zostały wniesione jako wkład do spółki. Wyrok ten został wydany na podstawie przepisów nieobowiązującego już rozporządzenia ministra finansów w sprawie amortyzacji. Definicja środków trwałych w tych przepisach nie różniła się w zasadzie od obecnych uregulowań updof. Można więc przyjąć, że orzeczenie zachowało swą aktualność w obecnym stanie prawnym. Nieaktualny stał się jednak jeden z głównych podnoszonych przez sąd argumentów za takim rozstrzygnięciem - to, że podmiotem gospodarczym nie są poszczególni wspólnicy, lecz spółka jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Sąd podkreślił, że cechą własnych środków trwałych jest to, że służą one działalności gospodarczej. A skoro działalność tę prowadzi spółka, to stąd prosta droga do wniosku, że środkiem trwałym służącym działalności gospodarczej może być tylko składnik majątku tej spółki (a raczej wspólnego majątku wspólników). Tak było w świetle ustawy o działalności gospodarczej (obowiązującej w roku, którego dotyczył spór), ale od 1 stycznia 2001 r. - po zmianie prawa działalności gospodarczej - spółka cywilna utraciła statusprzedsiębiorcy i teraz są nim poszczególni wspólnicy. To oni, nie spółka, prowadzą działalność gospodarczą i to oni wykorzystują do jej celów środki trwałe, czyli przedmioty stanowiące ich własność lub współwłasność. Żaden z przepisów updof nie mówi, że kosztem działalności gospodarczej prowadzonej w spółce cywilnej może być wyłącznie amortyzacja takich środków trwałych, które są objęte współwłasnością łączną wspólników. Niemniej organy podatkowe nadal przyjmują taką interpretację przepisów. Przykładem jest decyzja Izby Skarbowej w Katowicach z 14 kwietnia 2006 r. (PBB1/4117-0007/06/3), która - nie zwracając uwagi na zmianę stanu prawnego - uzasadniała, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej podmiotem gospodarczym nie są poszczególni wspólnicy - jako podatnicy podatku dochodowego, lecz spółka - jako jednostka organizacyjna utworzona zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Nawet zatem w sytuacji gdy wspólnicy są współwłaścicielami rzeczy, to i tak należy ją wnieść aportem do spółki. Reasumując, chcąc bezpiecznie zaliczać odpisy amortyzacyjne do kosztów działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej, lepiej wnieść nieruchomość jako wkład do spółki, nawet jeśli wspólnicy są jej współwłaścicielami w częściach ułamkowych (należy ona do ich osobistych majątków).