Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w 1973 r. we francuskiej Tuluzie przy Instytucie Nauk Społecznych. Założycielem był profesor Pierre Vellas. Dwa lata później pierwszy UTW zaczął działać w Polsce przy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Założyła go prof. Halina Szwarc. Ogromne zainteresowanie sprawiło, że UTW zaczęto otwierać we wszystkich krajach Europy, potem Ameryki i Azji. Dziś w Polsce UTW istnieją przy większości państwowych uniwersytetów. Rok akademicki trwa od połowy października do połowy czerwca.