Instrument pochodny - co to takiego

Instrument pochodny, jak sama nazwa wskazuje, "pochodzi" od instrumentu podstawowego (np. waluty, surowca czy indeksu giełdowego). Jego wartość zależy więc od ceny instrumentu podstawowego. Innymi słowy to rodzaj kontraktu dotyczącego kształtowania się cen w przyszłości. Zawarcie kontraktu terminowego ma na celu albo zabezpieczenie się przed zmianą ceny surowców czy walut, albo spekulację. Inwestorzy mają do wyboru bardzo dużo rodzajów instrumentów pochodnych - między innymi opcje, forwardy rzeczywiste i nierzeczywiste), futures oraz ich różne kombinacje. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian cen najczęściej zawierane są forwardy nierzeczywiste (kontrakt terminowy bez faktycznego zakupu instrumentu podstawowego).

Przykład

Przedsiębiorca rozliczający większość swoich kontraktów w euro jest narażony na ryzyko związane z wahaniami kursu waluty. Jeżeli chce mieć pewność co do wysokości przyszłych wpływów i wydatków i zależy mu na wyeliminowaniu ryzyka kursowego, może zawrzeć kontrakt terminowy. W takich sytuacjach najczęściej stosuje się tzw. forward nierzeczywisty. Przykładowo przedsiębiorca, wiedząc, że 10 maja 2007 r. będzie musiał zapłacić 100 000 euro transzy, umawia się z bankiem na konkretny kurs sprzedaży euro na ten dzień - np. 3,95 zł/euro. Jeżeli kurs jest niższy - przedsiębiorca dopłaca bankowi różnicę. Jeżeli kurs jest wyższy - wówczas rekompensatę wypłaca bank. Przedsiębiorca wie więc, że za kilka tygodni zakupi walutę po z góry określonym kursie.