Po śmierci podatnika mogą też wystąpić inne problemy. Oto jakie rozwiązania wskazują organy podatkowe.

¦ Czy syndyk masy upadłości - w sprawach dotyczących masy upadłości zmarłego przedsiębiorcy, rozwiązując i zawierając umowy gospodarcze, dokonując sprzedaży mienia - może nadal posługiwać się jego numerem NIP?

NIE.

Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 269, poz. 2681 ze zm.) z chwilą śmierci podatnika decyzja o nadaniu numeru NIP wygasła z mocy prawa. Syndyk masy upadłości nie może więc posługiwać się NIP zmarłego. Nie może także wystąpić o nadanie nowego numeru NIP lub tymczasowego numeru NIP dla osoby nieżyjącej, bowiem przepisy tego nie przewidują. Syndyk może jedynie posługiwać się imieniem i nazwiskiem zmarłego, w odniesieniu do którego prowadzone jest postępowanie upadłościowe, wraz z jego numerem PESEL, dodatkowo może także wskazać nazwę firmy zmarłego. (wyjaśnienia Izby Skarbowej w Gdańsku z 30 marca 2006 r., OR/4060010/05)

¦ Na cele własnej działalności gospodarczej podatnik wynajmował pomieszczenia od firmy X. 4 maja właściciel tej firmy zmarł. Umowy na najem lokalu i media wygasły. Dotąd spadkobiercy nie zdecydowali się na przyjęcie spadku. Podatnik nadal użytkuje wcześniej wynajęte pomieszczenia. Czy ma prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur za dzierżawę i media otrzymanych w kwietniu, bez względu na to, czy zostały zapłacone?

TAK.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na otrzymanych fakturach. Jeśli więc podatnik otrzymał faktury w kwietniu, tj. w okresie, kiedy właściciel firmy X był czynnym podatnikiem VAT, ma prawo do odliczenia VAT z nich wynikającego. Ustawa nie przewiduje, by w takim wypadku prawo do odliczenia nie przysługiwało. (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Płocku z 29 czerwca 2005 r., 1419/UPO-443-63/05/DC)

¦ Czy odszkodowanie wypłacone pracownikowi po śmierci pracodawcy jest opodatkowane PIT?

NIE.

W myśl art. 63§ 1 kodeksu pracy z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają (chyba że mamy do czynienia z przejęciem pracownika przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23k.p.). Zgodnie z art. 63§ 2 k.p. pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z tej przyczyny, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w razie zawarcia umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres dwóch tygodni.

Art. 21 ust. 1 pkt 3 updof zwalnia z kolei z podatku otrzymywane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z nieistotnymi tu wyjątkami). Ponieważ otrzymane przez podatnika odszkodowanie jest odszkodowaniem, którego zasady ustalania i wysokość wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy (kodeksu pracy), zwolnienie to ma zastosowanie. (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Zawierciu z 5 kwietnia 2006 r., PDFN II/415-13/MB/06)

¦ Po śmierci męża - przedsiębiorcy, który był czynnym podatnikiem VAT, żona zmarłego zamierza przekazać zięciowi towary handlowe kupione przez męża dla celów działalności gospodarczej. Czy przekazanie to będzie podlegało VAT? Czy trzeba udokumentować je fakturą?

NIE.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na jej cel lub rezultat. Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT mówi z kolei, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przekazanie towarów handlowych w omawianej sytuacji nie ma znamion prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem ma odbyć się jednorazowo. Przekazując towary handlowe, żona zmarłego przedsiębiorcy nie wystąpi w charakterze podatnika VAT, w związku z tym przekazanie nie będzie podlegało VAT. (pismo Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu z 30 stycznia 2006 r., PP/443-196-2/05)